مسابقه شماره پنجم
مسائل متفرقه نیّت
با داشتن روزه قضا کسى که روزه ى قضاى ماه رمضان بر او واجب است، نمى تواند روزه ى مستحبى بگیرد و چنانچه فراموش کند و روزه ى مستحبى بگیرد در صورتى که در اثناى روز یادش بیاید روزه مستحبى او باطل مى شود حال اگر پیش از ظهر باشد مى تواند نیّت روزه ى قضاى ماه رمضان کند و روزه اش درست است. شخصى که روزه واجب بر عهده اش است و قصد دارد که آن را بگیرد، ولى بر اثر پیشامدى نتواند روزه بگیرد مثلاً بعد از طلوع خورشید آماده مسافرت شد و به سفر رفت و بعد از ظهر برگشت و در بین راه هم مرتکب هیچ یک از مفطرات نشد، ولى وقت نیّت روزه واجب از وى فوت شد، و آن روز هم از روزهایى است که روزه در آن مستحبّ است، آیا مى تواند نیّت روزه مستحبّى کند یا خیر؟ ج) اگر قضاى روزه ماه رمضان بر ذمّه اش باشد، نیّت روزه مستحبّى حتى بعد از فوت وقت نیّت روزه واجب، از وى صحیح نیست. نیّت روزه مستحبى به جاى روزه قضا کسى که نمى داند چه مقدار روزه قضا دارد و با فرض داشتن روزه قضا روزه مستحبّى بگیرد، اگر معتقد باشد که روزه قضا ندارد، آیا به عنوان روزه قضا محسوب مى شود؟ ج) روزه هایى را که به نیّت استحباب گرفته به جاى روزه قضایى که بر عهده اش هست، محسوب نمى شود. آیا پسر ارشدى که پدرش فوت نموده و روزه ى قضا داشته، مى تواند روزه ى مستحبّى بگیرد؟ ج) مانع ندارد. اضافه کردن نیّت هاى دیگر به روزه مستحبى به خاطر رسیدن به ثواب نیّت روزه کردم و همان وقت تصمیم گرفتم که چند کیلو از وزنم را کم کنم و این باعث شد که رغبت بیشترى به گرفتن روزه پیدا کنم، آیا نیّت من صحیح و خالص براى خدا بوده یا خیر؟ ج) اگر تصمیم بعدى قصد و نیّت تبعى بوده و انگیزه و غرض اصلى روزه بوده، اشکالى ندارد و الا باطل است. همچنین اگر هر کدام از آنها انگیزه به صورت ترکیبى بوده هم روزه باطل است. مسائل متفرقه نیّت خواب ماندن سحر اگر اول شب نیّت کرد که فردا روزه بگیرد و پس از آن به خواب رفت و تا بعد از اذان صبح بیدار نشد یا سرگرم کارى بود و از فرا رسیدن صبح غافل بود، و پس از آن توجه یافت، روزه ى او صحیح است. شب، قصد گرفتن روزه داشتم، اما سحر بیدار نشدم، نزدیک آفتاب از خواب بیدار شدم، آیا روزه ام صحیح است؟ ج) روزه صحیح است. نیّت روزه هاى مختلف با هم اگر روزه واجب نذرى و روزه قضاى ماه مبارک رمضان به گردنم باشد و مصادف شود با روز میلاد پیامبر اکرم(ص)، آیا براى صحّت روزه، معین کردن نیّت لازم است؟ ج) اگر روزه هاى متعدّدى از قضا و کفاره و نذر و مانند آن بر عهده تان باشد، واجب است که در نیّت روزه اى را که مى خواهید بگیرید تعیین کنید؛ و روزه مستحبى هم براى کسى که روزه قضاى ماه مبارک رمضان بر عهده اش مى باشد، صحیح نیست. خوب شدن مریض در اثناى روز ماه رمضان نیّت روزه مریضى که در اثناى روز ماه رمضان خوب شود چگونه است؟ ج) اگر مریض در اثناى روز ماه رمضان خوب شود، واجب نیست که نیّت روزه کند و آن روز را روزه بگیرد. ولى اگر پیش از ظهر باشد و کارى که روزه را باطل مى کند از او سر نزده باشد احتیاط مستحب آن است که نیّت روزه کند و روزه بگیرد و پس از ماه رمضان باید آن روز را قضا کند. نیّت در یوم الشک روزى که انسان شک دارد که آخر شعبان است یا اول ماه رمضان به چه نیّت روزه بگیرد؟ ج) روزى که انسان شک دارد که آخر شعبان است یا اول ماه رمضان (یوم الشک) واجب نیست روزه بگیرد، و اگر بخواهد روزه بگیرد نمى تواند نیّت روزه ى رمضان کند، بلکه مى تواند قصد روزه ى مستحبى آخر شعبان یا روزه ى قضا یا مانند آن کند و اگر بعداً معلوم شود که رمضان بوده از رمضان حساب مى شود و قضاى آن روز لازم نیست، و اگر در اثناى روز بفهمد که ماه رمضان است باید از همان لحظه نیّت روزه ى رمضان کند. روزه ما فى الذمّه کسى که نمى داند قضاى روزه دارد، آیا مى تواند روزه ما فى الذمّه بگیرد؟ یعنى نیّت کند اگر روزه قضا داشته باشد، آن را به جا آورد؛ وگرنه به عنوان روزه مستحبّى حساب شود؟ ج) آرى، با این نیّت مى تواند روزه بگیرد. تقریباً یک ماه روزه گرفته ام به این نیّت که اگر روزه اى بر عهده ام باشد قضاى آن محسوب شود و اگر روزه اى بر عهده ام نیست به قصد قربت مطلق باشد، آیا این یک ماه روزه به حساب روزه هاى قضایى که بر ذمّه دارم، محسوب مى شود؟ ج) اگر به نیّت آن چه که در زمان روزه گرفتن شرعاً مأمور به آن بودهاید، اعم از روزه قضا یا مستحبّى، روزه گرفتهاید و روزه قضا هم برعهده شما باشد، به عنوان روزه قضا محسوب مى شود. تغییر نیّت روزه استیجارى بعد از انجام آن در روزه استیجارى، اگر موجر از پرداخت مبلغ قرارداد استنکاف ورزد، آیا مستأجر مى تواند روزه و یا نماز را حواله شخص دیگرى نماید؛ یعنى نیّت کند که آنچه به جا آورده قضاى شخص دیگرى باشد؟ و اساساً نیّت روزه که مثلاً این روزه به نیّت چه کسى باشد، آیا باید در ابتدا معیّن گردد یا مى توان پس از اتمام نماز و روزه، شخص مورد نظر را معین نمود؟ ج) باید نیّت از اول معیّن باشد و پس از انجام عمل به نیّت یک فرد، قابل احاله به دیگرى نیست و در فرض سؤال، ذمّه منوب عنه در صورت اشتغال برئ شده است. و موجر باید دین خود را بپردازد. استمرار در نیّت برگشتن از نیّت روزه در اثناى روز من در روز ماه رمضان به علّت اغواى شیطان تصمیم گرفتم روزه ام را باطل کنم لکن قبل از این که عملى که روزه را باطل مى کند انجام دهم، از تصمیم خود منصرف شدم حکم روزه ام چیست؟ و اگر این امر در روزه غیر ماه رمضان پیش آید چه حکمى دارد؟ ج) در روزه ماه رمضان اگر در اثناى روز از نیّت روزه گرفتن بر گردد به طورى که قصد ادامه روزه نداشته باشد، روزه اش باطل مى شود و قصد دوباره او براى ادامه روزه فایده ندارد، البته تا اذان مغرب باید از کارى که روزه را باطل مى کند خوددارى کند. امّا اگر دچار تردید شود به این معنى که هنوز تصمیم نگرفته است روزه را باطل کند، یا تصمیم بگیرد کارى را که موجب باطل شدن روزه است صورت دهد و هنوز آن را انجام نداده در این دو صورت صحّت روزه او محل اشکال است و احتیاط واجب آن است که روزه را تمام کند و بعداً هم آن را قضا نماید. هر روزه واجب معیّن دیگر ـ مانند نذر معیّن و امثال آن ـ نیز داراى همین حکم است. در اثناى روزه مستحبى یا واجب غیر معیّن تصمیم گرفتم روزه ام را باطل کنم لکن قبل از این که عملى که روزه را باطل مى کند انجام دهم، از تصمیم خود منصرف شدم حکم روزه ام چیست؟ ج) در روزه هاى مستحب و نیز روزه هاى واجب غیر معین که وجوب آن مخصوص به روز معینى نیست اگر تصمیم بر قطع روزه بگیرد ولى کارى که روزه را باطل مى کند از او سر نزند و بعداً دوباره تا پیش از ظهر ـ و در مستحب تا غروب ـ نیّت روزه کند، روزه او صحیح است.